ต้นมะหาดต้นใหญ่

ต้นมะหาดต้นใหญ่

ประวัติเมืองหาดใหญ่ไม่ได้ซับซ้อนอะไร ทำไมในวิกิพีเดีย ระบุว่ามาจากมีต้นมะหาดต้นใหญ่บริเวณที่ตั้งสถานีรถไฟ เป็นที่มาของชื่อหาดใหญ่ ซึ่งมันไม่ใช่นะ สันนิษฐานว่ากันไปเรื่อยจนอยู่ในสารานุกรม ให้คนอ้างอิงผิดต่อๆ กันไป

ไม่ใช่มะหาดใหญ่แน่นอนครับ

หาด คือ ชายตลิ่งที่กว้างๆ ริมน้ำ อันหมายถึง คลองอู่ตะเภา ที่เป็นเส้นทางคมนาคมหลักของเมืองสงขลา ชื่อก็ตรงตัวชัดเจน

จากเมืองสงขลาผ่านทะเลสาบเข้ามายังแผ่นดินตอนใน “ด้านเหนือ“ พ้นขึ้นไปมีคลอง มีป่า มีไม้ ตรงไหนที่เป็นอู่เรือ ต้องมีไม้ ชื่ออู่ตะเภาจึงเป็นชื่อคลองสำคัญสายนี้ขึ้นมา

เมื่อเกิดมีมณฑลเทศาภิบาล ตั้งอำเภอที่ตำบลท่าหาดใหญ่ เรียกชื่อว่า อำเภอเหนือ วัดโดยเข็มทิศมันไม่ได้ตั้งอยู่ทางทิศเหนือของตัวเมืองสงขลาหรอก หากแต่เป็นความรู้สึกเรียกขานแผ่นดินที่ถัดเหนือทะเลสาบฝั่งโน้นของชาวสงขลาบ่อยาง… ฝั่งเหนือขึ้นไปบนโน้น
ต่อมา ก็เปลี่ยนชื่ออำเภอเหนือเป็นอำเภอหาดใหญ่

เว็บไซต์ ข้อมูลประวัติของที่ว่าการอำเภอหาดใหญ่ ยังไม่มั่นใจประวัติตัวเองเลย ยังกล้อมแกล้มเขียนว่า ชุมชนหาดใหญ่เดิมอยู่ที่โคกเสม็ดชุน (สุดซอยเขตแปดโชคสมานริมทางรถไฟที่กำลังเป็นข่าวดัง) อันนี้ก็มั่นใจเกิน จนละเลยข้อมูลสำคัญอีกด้าน ที่ว่า ชุมชนท่าหาดใหญ่ที่หนาแน่นจนเป็นตัวอำเภอเหนือ สมัยรัชกาลที 5 น่ะ มันอยู่ที่หาดใหญ่ใน ไม่ไกลจากที่ว่าการอำเภอและสถานีตำรวจในปัจจุบันนี่แหละ อาจจะคนละฝั่ง เพราะตอนสร้างที่ว่าการต้องหาที่โล่งๆ แยกจากชุมชนเดิม

ชุมชนหาดใหญ่ เป็นท่าเรือชุมทาง ของคลองอู่ตะเภา วงรัศมีจากที่ว่าการ นั่นล่ะครับ หาดใหญ่ คือ ท่าเรือที่มีหาดกว้างๆ ใหญ่ๆ ชุมชนโบราณบนเส้นทางเชื่อมคาบสมุทรสงขลา

รัชกาลที่ 5ยังเคยประทับแรมที่พลับพลาหาดใหญ่เลย สถลมารคมาจากไทรบุรี คือเกดาห์ แล้วก็ต่อเรือไปเกาะยอ แหลมทราย ออกอ่าวไทย

จดหมายเหตุเสด็จประพาสฯ 

ชุมชนริมน้ำเดิม ตรงนั้นเป็นชุมทางน้ำด้วย คลองหวะ คลองเตย มีคลองย่อยมากมาย หน้าน้ำคือพฤศจิกายนน้ำก็ท่วมก็หลาก

ใครบอกว่าคนโบราณจิ้มนิ้วผิดไปตั้งเมืองขวางน้ำ จริงๆ คือตั้งใจอยู่ริมน้ำเลย การขยายเมืองยุคใหม่ต่างหากที่รื้อทิ้งปรัชญาเมืองต้องอยู่ร่วมน้ำ ต้องสังคายนาผังเมือง กฎการถมที่ โซนนิ่งเขตน้ำไหล น้ำระบาย บังคับใครสร้างอะไรแถวนั้นต้องยกสูง ห้ามถม แต่มันจะทันไหม เพราะฝั่งบนลพบุรีราเมศวร์อาคารเต็มเป็นแผง ไปถีงคูเต่า สี่สิบปีก่อนเราขี่มอเตอร์ไซด์เที่ยวกัน ถนนเลาะทะเลสาบข้างบนโน้นยังเป็นลูกรัง บ้านไม้ยกสูงทุกหลัง

#หาดใหญ่ #ประวัติศาสตร์