ผียั่งยืน
วันนี้ 7 กันยายน 2568 ตรงกับ ขึ้น 15 ค่ำเดือน 12 เหนือ (เดือน 10 ใต้) ทางล้านนาเชื่อว่า เป็นวันนรกเปิด เป็นความเชื่อสืบกันมาว่าผีบรรพบุรุษที่ล่วงลับ จะกลับคืนมาโลกมนุษย์ อยู่ร่วมกับลูกหลานบนโลก ชาวบ้านทั้งหลายต้องตระเตรียม "ดาครัว" ทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้
งานทางเหนือเรียก ตานก๋วยสลาก มาจาก สลากภัต เอาชะลอมบรรจุข้าวสารอาหารแห้งทำบุญอุทิศผู้ล่วงลับ
วันพรุ่งนี้ 8 กันยายน 2568 -- แรม 1 ค่ำเดือน 10 ทางปักษ์ใต้ มีความเชื่อแบบเดียวกันว่านรกเปิด เป็นวันรับตายาย เพราะผีปู่ย่าตายายได้กลับขึ้นมา บรรดาลูกหลานตระเตรียมข้าวของทำบุญรับตายาย
รับมาแล้วในเดือนแรม ก็ต้องตระเตรียมตัวเพื่อจะส่งตายายกลับไปในอีก 15 วันข้างหน้า คือ แรม 15 ค่ำเดือน 10 เป็นงานใหญ่ ต้องเตรียมหมรับ หรือ สำรับ เป็นเสบียงติดตัวให้กับตายายกลับไป
ปักษ์ใต้ต่างจากล้านนานิดเดียวตรงที่ กำหนดวันในข้างแรม เป็นสำคัญ
ทางอีสาน ...ก็มีความเชื่อเดียวกัน ตรงกับทางล้านนามากกว่า เรียกว่า บุญข้าวสาก ท่านเชื่อว่า ข้าวสาก มาจาก สลากภัต รากเหง้าเดียวกัน
ส่วนทางเขมร กัมพูชา และดินแดนประเทศไทยแถบอีสานใต้ เรียกประเพณี แรม 15 ค่ำเดือน 10 เกี่ยวกับผีปู่ย่าตายายว่า ปจุมเบิน เป็นงานใหญ่มาก
งานใหญ่ ปจุมเบิน ของเขมร ฉลองกันใหญ่มาก พอๆ กับทางปักษ์ใต้ให้ความสำคัญกับช่วงรับส่งตายาย ถือเป็นงานชุมนุมลูกหลานญาติพี่น้อง (ไม่ใช่สงกรานต์ ที่ทางใต้ให้น้ำหนักน้อยกว่า)
น่าสนใจที่ประเพณีรับตายาย ข้าวสาก ก๋วยสลาก ปจุมเบิน ทางเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ที่จริงมีรากเหง้าความเชื่อเรื่องนรกเปิดประตูออกแหล่งเดียวกัน แต่มีรายละเอียดพิธีกรรมแตกต่างกันไป ล้านนาอย่าง ปักษ์ใต้อย่าง ปจุมเบินก็อีกอย่าง มีลักษณะเฉพาะตน
ด้วยเพราะพิธีกรรมนี้ เกิดมานานแล้วตั้งแต่ดินแดนนี้รับอารยธรรมอินเดียยุคแรก ๆ ที่เป็นพุทธมหายาน
คือก่อน พ.ศ. 1700 แน่ๆ ยุคที่สร้างบุโรพุทโธ โน่นเลย
หลอมจากผี หลอมจากมหายาน มาปรับเข้ากับเถรวาท
ความเชื่อเรื่องนรกเปิด ผีบรรพบุรุษได้ออกมายังโลก มาจากคัมภีร์ฝ่ายมหายาน อุลลัมพนสูตร เรื่องราวของพระโมคัลลาน ทำบุญอุทิศให้มารดาในปรโลก
อุลลัมพนสูตร ฝ่ายมหายาน แพร่หลายในประเทศซีกตะวันออก จึงเกิดมีประเพณีเกี่ยวกับความตายแบบเดียวกับทางอาคเนย์เรา
ญี่ปุ่น / มีประเพณี 盂蘭盆会 (Urabon-e → Obon お盆) จุดไฟต้อนรับวิญญาณบรรพบุรุษ มีเต้นรำ Bon Odori
จีน / 15 ค่ำเดือน 7 จีน เทศกาลจงเหยวี๋ยน เพิ่งผ่านมาหยกๆ ตรงกับเมื่อวาน 6 กันยายน 2568 ดวงจันทร์ตามปฏิทินจีนเต็มดวงก่อนทางปฏิทินไทย
เป็นความเชื่อเดียวกันวัน “ประตูนรกเปิด” ให้ผีออกมา
เกาหลีใต้ / ก็เช่นกันวัน Baekjung ตรงกับ 15 ค่ำเดือน 7 จีน ทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้ผู้ตาย และเลี้ยงผีไร้ญาติ (คล้ายไทย–กัมพูชา)
เวียดนาม / ตรงกับจีน 15 ค่ำเดือน 7 จีน เรียกว่าวัน Vu Lan Bồn ถือกันว่าเป็น “วันกตัญญู” → ลูกหลานทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้พ่อแม่บรรพบุรุษ
กล่าวได้ว่า 15 วันจากนี้ คือเริ่มตั้งแต่เมื่อวานแล้วล่ะ โลกฝ่ายเอเซีย ตั้งแต่ญี่ปุ่น จีน มาถึง ไทยลาวเขมร อาคเนย์เรา มีความสอดคล้องตรงกันเป็นประชาธิปไตยเสียงข้างมาก เชื่อว่า เป็นช่วงที่ผีวิญญาณจากนรก ขึ้นมาสู่โลก
นี่เป็นพลังความเชื่อเรื่องผี ๆ ของมนุษยชาติ ที่ฝังอยู่กับสังคมมนุษย์มาเนิ่นนาน ต่อให้มีศาสนาลัทธิความเชื่อใหม่ แต่ผีก็ยังสามารถผสมผสานเข้ากับลัทธิใหม่อย่างแนบเนียน กลมกลืน
sustainable ghost” = ผี/วิญญาณที่อยู่ร่วมกับมนุษย์อย่างยั่งยืน !
เขียนในเฟซบุ๊ก
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น